طوفان فکری (Brainstormin)

یکی از مواردی که صاحبان کسب و کارهای همواره با آن چالش دارند نحوه مشورت کردن در مورد موضوعات است. در گذشته در مقاله ” اصول مشورت صحیح” به تعدادی راهکار مناسب برای انجام مشورت اشاره نمودیم اما جالب است که بدانید اصولا در جلسات مشورتی خلاقیت درگیر نمیشود به دلیل اینکه افراد میبایست در یک چارچوب مشخص بحث و تبادل نظر نمایند. برای اینکه بتوانیم از خلاقیت و نظرات جدید افراد شرکت کننده و کارمندانمان حد اکثر استفاده را انجام دهیم میبایست از تکنیک طوفان فکری استفاده کنیم .

بارش فکری یا طوفان فکری تکنیکی است که در جلسات مشورتی و یا قبل از تصمیم گیری یا ابدع یک محصول یا خدمت جدید یا حل یک مشکل پیش آمده استفاده میشود. افراد شرکت کننده در یک محیط دوستانه جمع می شوند و یک نفر پای وایت برد میرود ، موضوع مطرح میشود و افراد به ترتیب شروع به گفتن کلمات یا جملاتی در خصوص موضوع مینمایند و این موضوعات یادداشت شده، دسته بندی میشود.

نکات مهم برای برگزاری یک طوفان فکری موثر

نکات با اهمیت در برگزاری یک طوفان فکری موثر به ترتیب زیر است:

1. موضوع کاملا و واضح تشریح شود به گونه ای که هیچ یک از شرکت کنندگان نقطه نامفهومی در خصوص آن در ذهن نداشته باشند.
2. حتما موضوع را نصب العین کنید یا روی تخته نوشته شود.
3. افرادی که حاضر میشوند لزوما نباید متخصص موضوع باشند مگر اینکه موضوع یک موضوع کاملا تخصصی باشد در این صورت بهتر است شرکت کنندگان متخصص باشند یا حداقل پیش زمینه ذهنی در خصوص آن موضوع داشته باشند.
4. به هیچ عنوان نباید تمسخر و انتقاد در کار باشد به گونه ای که همه افراد هرآنچه به ذهنشان میرسد بگویند و این بسیار مهم است که اولین چیزی که بدهنشان میرسد بدون ترس از قضاوت دیگران بیان کنند.
5. هرچه ایده غیر معمول تر باشد باید با استقبال بیشتری مواجه شود.
6. حتما یک نفر به عنوان هدایت کننده در نظر بگیرید که جمع را مدیریت کند.
7. قواعد برگزاری جلسه را در ابتدای جلسه توضیح دهید که مثلا فلانی ناظم است  نویسنده نظرات است، از چه کسی باید اجازه گرفته شود موضوع چیست و الی اخر.
8. افراد نباید تحت فشار قرار گیرند اگر کسی چیزی به ذهنش نرسید فورا نظر نفر بعدی را جویا میشویم.
9. اگر انشای نظرات اشتباه بود اصلا اشکالی ندارد بعد از اتمام جلسه همه آنها را اصلاح کرده و دسته بندی کنید .
10. در انتهای جلسه از افراد بپرسید که اگر میخواهند راجع به نظری که داده اند یا نظر دیگر شرکت کنندگان بیشتر توضیح دهند و حتما بعد از آن جلسه یک جلسه خصوصی با تک تک اعضا برگزار کنید و توضیحات تکمیلی را در خصوص نظری که داده اند (البته اگر تمایل داشتند) جویاشوید.
11. سعی کنید تمرکز روی موضوع تا انتهای جلسه حفظ شود.
12. درنظر داشته باشید که کمیت در طوفان فکری خیلی مهمتر از کیفیت نظرات است.
13. هرایده مطرح شده متعلق به گروه است نه فردی که آن را مطرح کرده است
14. تعداد مناسب اعضای شرکت کننده یک جلسه طوفان فکری بین 6 تا 8 نفر میباشد
15. حتما بعد از گذشت یک ساعت زمانی برای استراحت در نظر بگیرید و بعدا دوباره جلسه را ادامه دهید.

انواع کلی طوفان فکری

طوفان فکری میتواند گروهی یا فردی باشد بنابراین شما میتوانید برای حل یک مساله شخصی نیز از آن استفاده کنید. اما عموما در سازمانها به صورت گروهی برگزار میشود.

انواع طوفان فکری

1. طوفان فکری آزاد: معمولا به صورت فردی استفاده میشود شما در یک مکان آرام مینشینید و هر آنچه که راجع به آن موضوع به ذهنتان میرسد بدون در نظر گرفتن محدودیت یادداشت میکنید و بعدا بر اساس نوشته ها تصمیم گیری یا مشورت های بیشتر انجام میدهید.
2. طوفان فکری آنلاین: با توجه به جهان روبه گسترش امروز و ظهور شرکت های چند ملیتی این نوع طوفان فکری درحال رشد کردن است. با توجه به اینکه سریعترین روش است محبوبیت ویژه ای دارد.
3. مغز نویسی: بعد از توضیح موضوع توسط رهبر به هر فرد کاغذی داده میشود که سه ایده را روی آن بنویسد و به نفر بغل دستی بدهد و نفرات سه ایده جدید در ارتباط با کاغذی که در دست دارند به آن اضافه میکنند.
4. خود را جای دیگران قرار دادن: در این روش افراد شرکت کنند سعی میکنند از دیدگاه نفرات دیگر به قضیه نگاه کنند و مطرح کنند که احتمالا آن فرد چه نظری را در مورد این موضوع ارائه میداد. البته این روش عمدتا برای جلساتی است که اعضای آن شناخت قبلی از یکدیگر دارند.

تکنیک های مهم برای برگزاری طوفان فکری

برخی از تکنیک هایی که در برگزاری طوفان فکری کمک میکنند:

1. یک تکنیک بسیار موثر این است که از افراد حاضر در جلسه خواسته شود به جای اینکه به ارائه راهکار به پردازند راجع به موضوع مطرح شده سوالات عالی بپرسند از آنجایی که انسان معمولا سوالات را بدون آمادگی قبلی و ناخودآگاه میپرسد این روش اثر بخشی زیادی دارد.
2. ایده پردازی کتبی: در این روش به جای اینکه افراد نظرات خود را درجمع مطرح کنند فرصت خواهند داشت که روی کاغد یادداشت کنند و بعدا در جمع مطرح کنند به این ترتیب حریم خصوصی افراد بیشتر حفظ میشود.
3. روش Five why: روش پنج چرا یکی از روش های موثر در حل مساله است که در طوفان فکری میتوان از آن بهره جست. به این ترتیب که نسبت به راهکارهایی که ارائه میشود 5 سوال چرا پرسیده شود تا ریشه یابی بیشتری صورت گیرد.
4. طوفان فکری معکوس: از افراد خواسته میشود به جای اینکه به راهکار فکر کنند بیشتر به عمق مساله و ریشه های آن فکر کنند و بیشتر وقت را به بررسی خود مساله بپردازند.

کلام آخر

استفاده از تکنیک طوفان فکری بسیار کم هزینه و پرکاربرد و نتیجه بخش در راه مشاوره کسب و کار در اصفهان است. از آنجایی که دیسیپلین های جلسات وجود ندارد نه تنها امکان رسیدن به راهکارهای مفید را بالا می برد از طرفی باعث میشود که قوای فکری و خلاقانه کارکنان و حاضرین بالا برود و احساس اینکه در حل مسائل سازمان مشارکت داشته اند بسیار به اعتماد به نفس و نهایتا کارایی کارکنان کمک میکند.